δουλεύω

(AM δουλεύω) [δούλος]

1. είμαι δούλος, υπηρέτης

2. είμαι υπόδουλος, υποταγμένος

3. εργάζομαι σωματικά ή πνευματικά για να κερδίσω τα αναγκαία για τη ζωή

4. προσφέρω υπηρεσία, υπηρετώ («την πατρίδα σου να δουλέψης», Ψυχάρης)

μσν.- νεοελλ.

1. βρίσκομαι σε ενέργεια, σε κίνηση, λειτουργώ («η μηχανή δεν δουλεύει»)

2. κατεργάζομαι, επεξεργάζομαι (α. «δουλεύει το χωράφι» — τό καλλιεργεί

β. «δουλεύω τον πηλό» — τόν πλάθω)

νεοελλ.

1. μοχθώ, κοπιάζω, κουράζομαι

2. αποφέρω κέρδος («τα θέατρα δεν δουλεύουν καλά»)

3. (για τραύματα) διαπυούμαι, γεμίζω πύον

4. ναυτ. «δουλεύω τα πανιά» — τά γυρίζω προς το μέρος τού αέρα

5. πειράζω, ενοχλώ, κουρντίζω, κοροϊδεύω

6. εξυπηρετώ

7. φρ. α) «δεδουλευμένος ή δουλεμένος μισθός» — αμοιβή για εργασία που ολοκληρώθηκε

β) «δεδουλευμένος τόκος» — αυτός που οφείλεται επειδή έχει περάσει η τακτή προθεσμία

μσν.

1. λειτουργώ, ιερουργώ

2. περιποιούμαι

αρχ.

μτφ. α) «δουλεύω νόμοις» — υπακούω στους νόμους

β) «δουλεύειν τῷ κυρίῳ» — προσαρμόζομαι στις περιστάσεις

γ) «τῂ γῂ δουλεύω» — γίνομαι σκλάβος τής γης

δ) «δουλεύω τῷ καιρῷ» εκμεταλλεύομαι τις περιστάσεις.